Świadek w sprawie rozwodowej
11 mar 2020
Najistotniejszym dowodem w sprawie o rozwód są zeznania świadków. Kluczowe dla sprawy rozwodowej są informacje uzyskane od osób, które posiadają wiedzę na temat wzajemnych relacji małżonków. Sąd przesłuchując na rozprawie będzie bacznie obserwował i przysłuchiwał się zeznaniom, dokonując tym samym oceny, czy zeznania mogą mieć znaczenie dla sprawy. Dobry świadek, to przede wszystkim dobry obserwator, osoba, która uczestniczyła w życiu stron i zna szczegóły ich relacji. Wiedzę na temat pożycia małżonków może posiadać nie tylko osoba bliska dla stron, czyli matka, ojciec, brat, siostra, ale także dalsza rodzina, czy też znajomi, przyjaciółka, kolega z pracy, a także sąsiad. Ich zeznania będą miały istotne znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy o rozwód o tyle, o ile świadkowie wykażą, że bywali razem w towarzystwie stron i widzieli, jak zachowują się małżonkowie wobec siebie. W sprawach rozwodowych zeznają także świadkowie, którzy nie byli co prawda obserwatorami na co dzień, ale słyszeli od stron, czy od innych osób, o ważnych zdarzeniach, które mogą mieć znaczenie dla sprawy. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że zeznania ze słyszenia będą miały mniejszą wartość dowodową w porównaniu z zeznaniami uzyskanymi od świadków, którzy sami zaobserwowali to, co się działo w życiu małżonków. Nie mniej jednak, zeznania ze słyszenia mogą przyczynić się także do wyjaśnienia istotnych kwestii w sprawie.
Czy świadek może odmówić składania zeznań w sprawie rozwodowej?
Świadek powołany w sprawie ma obowiązek stawienia się na rozprawę i złożenia zeznań. Nieobecność w wyznaczonym przez sąd terminie bez usprawiedliwienia, będzie skutkować nałożeniem na niego kary grzywny. A kolejne niestawiennictwa będą skutkować przymusowym doprowadzeniem świadka, a nawet karą aresztu. Zgodnie z art. 261 §1 k.p.c. nikt nie ma prawa odmówić zeznań, z wyjątkiem: małżonków stron, ich wstępnych, zstępnych i rodzeństwa oraz powinowatych w tej samej linii lub stopniu (teściowie), a także osób pozostających ze stronami w stosunku przysposobienia (adopcja). Sąd przed odebraniem zeznań ma obowiązek zapytać w/w osoby, czy chcą zeznawać, czy też skorzystać z prawa do odmowy składania zeznań.
Kto nie może być świadkiem w sprawie o rozwód?
W sprawach o rozwód, istnieje bezwzględny zakaz wynikający z art. 430 k.p.c, wskazujący bezpośrednio, kto nie może być świadkiem. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, w sprawie o rozwód, nie można dopuścić dowodu z zeznań małoletnich, którzy nie ukończyli 13 roku życia oraz zstępnych małżonków (dzieci, wnuki), jeśli nie ukończyli 17. roku życia. Nadto świadkiem nie może być osoba niezdolna do spostrzegania lub komunikowania swoich spostrzeżeń, wojskowi i urzędnicy nie zwolnieni od zachowania tajemnicy służbowej, przedstawiciele ustawowi stron (rodzice) oraz mediator, co do faktów, o których dowiedział się w związku z prowadzeniem mediacji, chyba, że został zwolniony z tego obowiązku.
Prawa świadka - sprawa o rozwód
Świadek, który stawił się na rozprawę rozwodową, ma prawo żądać zwrotu wydatków koniecznych, które są związane z jego osobistym stawiennictwem w sądzie, a także wynagrodzenia za utratę zarobku. Obejmuje ono w szczególności:
- zwrot kosztów podróży (autobusem, pociągiem lub innym pojazdem), z miejsca zamieszkania świadka do siedziby sądu i z powrotem, bądź innego miejsca wykonywania czynności, w wysokości realnie poniesionych kosztów podróży, przy czym górną granicę należności stanowi wysokość kosztów przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju;
- zwrot kosztów noclegu świadka oraz jego utrzymania w miejscu wykonywania czynności sądowej, obejmującej realnie poniesione koszty noclegu i utrzymania;
- zwrot zarobku lub dochodu utraconego przez świadka w danym dniu z powodu stawiennictwa w sądzie, przy czym wynagrodzenie za utracony zarobek lub dochód za każdy dzień udziału w czynnościach sądowych należy przyznać w wysokości jego przeciętnego dziennego zarobku lub dochodu, tj. równowartość 4,6% kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe.
Z powyższych uprawnień może skorzystać świadek jeżeli się stawił w sądzie, choćby nie został przesłuchany (rozprawa została odwołana). Podobnie, osoba, która sama stawiła się w sądzie bez wezwania i chce zeznawać, również ma prawo do zwrotu należności za dojazd, o ile została przesłuchana.
Zwrot należności przysługuje także osobie towarzyszącej świadkowi, jeżeli świadek nie mógł stawić się na wezwanie sądu bez opieki tej osoby.
Wydatki poniesione przez świadka w sprawie, oraz ich wysokość powinny zostać należycie wykazane. W tym celu, musi przedłożyć sądowi odpowiednie dokumenty, w szczególności bilet, fakturę lub rachunek uproszczony potwierdzający wysokość poniesionego wydatku, bądź zaświadczenie o wysokości utraconego zarobku.
Zwrot wszystkich wydatków, przyznaje się na wniosek świadka złożony na piśmie lub ustnie do protokołu rozprawy. Powyższy wniosek świadek składa w terminie 3 dni od dnia zakończenia czynności z udziałem osoby uprawnionej do tych należności, a w przypadku osoby, o której mowa w art. 88 - z udziałem świadka, któremu ona towarzyszyła.
Należności przysługujące świadkowi ustala w drodze postanowienia referendarz lub sąd. Na postanowienie przysługuje środek zaskarżenia - zażalenie. Przyznana należność jest wypłacana niezwłocznie przekazem pocztowym lub przelewem bankowym.